Zaden en zaaien, alles wat je erover moet weten

Zaden en zaaien worden elk jaar populairder. Niet alleen de moestuin wint aan terrein maar we willen ook allemaal graag de bijen redden van de ondergang. Wat je misschien nog niet weet is dat er veel verschillende soorten zaden zijn en het zaaien zelf niet zo makkelijk is als het lijkt. Althans, als je niet precies weet wat je moet doen met zaden en zaaien. Daarom vertel ik je in dit artikel graag alles over zaden en zaaien. Lees je mee?

Alles wat je moet weten over zaden en zaaien

Vroeger leek het zaaien mij erg simpel: elke plant heeft namelijk zaden. Die verzamel je en zo heb je zaden voor het nieuwe seizoen. Zaden en zaaien klinkt dus simpel, maar zo simpel als het lijkt, is het helaas niet. Dit is namelijk afhankelijk van een aantal zaken, zoals de soort zaden en of ze zaadvast zijn of niet. Ik leg je graag uit waar je op moet letten bij het zaden kopen. Als laatste sluit ik af hoe zaaien in zijn werk gaat en een aantal tips voor de beginner.

Welke soorten zaden zijn er?

Er zijn verschillende soorten zaden, namelijk gewone zaden, biologische zaden, heirloom zaden en F1 hybride zaden. Hieronder leg ik per soort kort uit wat de verschillen zijn.

Gewone zaden

De zaden die je normaliter in de winkel kunt kopen zijn gewone zaden. Op de zakjes/potjes van deze zaden staat altijd de Nederlandse en de Latijnse naam van het zaad vermeld. Je ziet hier geen extra vermelding staan zoals biologisch, F1, Ecologisch of heirloom. Deze zaden zijn via huidige landbouwmethoden gekweekt en verzameld. In Nederland brengen we de planten groot met kunstmest en het is aannemelijk dat de plant meerdere keren behandeld is met chemische middelen. De kans is groot dat de zaden deze middelen met zich meedragen. Natuurlijk is het zo dat er alleen middelen worden gebruikt die door Europa zijn goedgekeurd.

Biologische zaden

Biologische zaden mogen alleen deze naam hebben wanneer ze geproduceerd zijn volgens de richtlijnen van biologische tuinieren. De planten zijn niet behandeld met bijvoorbeeld pesticide en er zijn geen kunstmatige meststoffen gebruikt. De zaden kunnen hiervan dan ook geen sporen van bij zich dragen. Wanneer zaden van biologische teelt afkomstig is staat dit altijd duidelijk op de verpakking duidelijk aangegeven.

Heirloom zaden

Niet alle zaadrassen zijn commercieel verkrijgbaar omdat deze niet op industriële wijze (landbouw) worden verkregen. Oude historische zaadrassen worden bijvoorbeeld niet op grote schaal geoogst. Dit kan zijn omdat ze bijvoorbeeld niet lang houdbaar zijn, alleen in een bepaalde streek groeien of omdat er weinig vraag naar is. Deze zaden worden specifiek op kleine schaal gekweekt en aangeboden. In de meeste gevallen particulier. Deze zaden kun je dus ook zelf thuis kweken vanuit biologische zaden en aanbieden.

F1 hybride zaden

Dan ben ik nu bij de laatste zadensoort aangekomen en dat zijn de hybride zaden, ook wel F1 genoemd. Deze zaden zijn afkomstig uit een kruising van twee planten met verschillende eigenschappen die ze graag aan de nieuwe zaden willen meegeven. Denk bijvoorbeeld aan de combinatie van het geven van veel vruchten én grote vruchten. Helaas zijn de zaden afkomstig van een dergelijke kruising niet zaadvast. Wanneer je F1 hybride zaden koopt staat dit ook altijd duidelijk op de verpakking aangeven.

Zaden en zaaien: zaadvast versus niet zaadvast

Zaadvaste zaadrassen ontstaan door natuurlijke bestuiving of kruisbestuiving. Bij zelfbestuiving is de plant zowel mannelijk als vrouwelijk en kan er in de bloem bestuiving plaatsvinden. De zaden van deze plant krijgen allemaal dezelfde eigenschappen als de moederplant.

Kruisbestuiving vindt plaats door middel van insecten (zoals de bij) of door de wind. De insecten of de wind nemen het stuifmeel van de ene plant mee naar de stamper van de andere plant. In de meeste gevallen krijg je dezelfde soort plant maar het kan dus ook voorkomen dat je een andere soort krijgt. Afhankelijk van het type plant, maar in de meeste gevallen is zaadvaste zaad erg vruchtbaar.

Dan is er ook nog niet zaadvast zaad. Bij niet zaadvast zaad is het zaad afkomstig uit een kruisbestuiving van twee verschillende planten met verschillende eigenschappen. Het doel is om beide eigenschappen door te geven aan de zaden. De planten die groeien uit deze zaden zijn niet zaadvast. Dit wil zeggen dat als deze plant nieuwe zaden maakt, het niet zeker is welke eigenschappen de zaden dan hebben. Dat kan de oorspronkelijke eigenschap van de moeder- of vaderplant zijn of allebei. Het kan zelfs voorkomen dat de zaden zelf niet meer vruchtbaar zijn, dit noemen we dan eenjarige zaden. Om telkens weer dezelfde planten te krijgen met dezelfde eigenschappen moet je dus nieuwe zaden kopen.

Zaden en zaaien: waar moet je op letten als je zaden gaat kopen

Nu je de verschillen weet tussen de zaden is het tijd om zaden in te kopen. De kans is groot dat je niet precies weet welke zaden je koopt, dit is namelijk erg moeilijk om te zien. Uiteraard staat het altijd wel op de verpakking vermeld maar koop je zaden bij iemand uit de tuin dan is dat anders.

Ga je bijvoorbeeld groentezaden kopen? Let er dan op dat je de beschrijving goed leest. Hierin staat vermeld wat de eigenschappen van de zaden zijn, of ze zaadvast zijn of niet en wanneer je ze het beste kunt zaaien. Wanneer je de zaden van een particulier koopt kun je altijd vragen of je de moederplant mag zien. Bepaal van te voren welke eigenschappen voor jou belangrijk zijn en kies dan pas het zaad.

Zaden en zaaien: hoe gaat het zaaien in zijn werk

Nu je de zaden in huis hebt is het tijd om te gaan zaaien! De meeste zaden hebben een goede balans nodig tussen vocht, licht, lucht, voeding, type grond en temperatuur. Om je zaden goed te laten ontkiemen volgen hieronder enkele stappen die je moet nemen (zeker als beginner):

Lees de zaaibeschrijving

Laten we bij het begin beginnen: lees de zaaibeschrijving die geleverd wordt bij je aangekochte zaden goed door. Op de achterkant van het zakje staat namelijk alle informatie die je nodig hebt. Staat de informatie er niet op? Dan wordt deze misschien op een los papiertje meegeleverd of is terug te vinden op de website van de verkopende partij. Volg de aanwijzingen van de zaaibeschrijving nauwkeurig op voor een goede ontkieming. Snap je iets niet? Zoek dit dan even op voordat je van start gaat.

Zaai niet alle zaden

Een open deur misschien maar zaai niet al je zaden ineens. In een zakje zitten al snel 10 tot 20 zaden, wil je uiteindelijk ook 10 tot 20 planten? Soms lukt het ontkiemen niet, het is daarom slim om meerdere zaden te laten ontkiemen maar dus niet allemaal. Zaai je de helft en ontkiemt er geen? Dan kun je nog een twee zaaironde doen, wanneer je alles in een keer zaait kan dat ook niet.

Zo heb ik eens alle zaden gezaaid van de tomaat, ik had echt veel tomatenplanten. Heb je toch te veel planten, geef dan eens een plantje weg of ruil hem in een plantenbieb bij jou in de buurt.

Kies het juiste materiaal

Je doet erg je best en sommige zaden zijn ook niet goedkoop. Het is dan ontzettend zonde als je zaden niet ontkiemen omdat je bijvoorbeeld de verkeerde grond gebruikt. Ik adviseer dan ook om altijd gebruik te maken van speciale zaai- en stekgrond. Deze is iets duurder dan ‘gewone’ potgrond maar in de ‘gewone’ potgrond zitten te veel voedingsstoffen en enkel stoffen die niet goed zijn voor het ontkiemen van zaden. De ‘gewone’ potgrond is pas geschikt wanneer je plantjes iets groter zijn.

Begin rustig en houdt vol

Wanneer ik iets in mijn hoofd haal moet het altijd snel en meteen gebeuren. Toch, wanneer je bezig bent met zaden en zaaien, komt een dosis geduld beter van pas. Het ontkiemen van zaden kost tijd. Geef dus niet te fanatiek water of te weinig maar zorg ervoor dat je zaden de best mogelijk start krijgen door goed te kijken naar de zaaibeschrijving. Zo, nu weet je alles over zaden en zaaien en als laatste wil ik je meegeven: houd vol!

Tot slot..

Dit was hem dan, mijn artikel over zaden en zaaien. Ben jij weleens bezig geweest met zaden en zaaien? Ik ben erg benieuwd, laat het me weten bij de reacties hieronder, op Facebook of Instagram. Je mag me natuurlijk ook altijd een privé berichtje sturen via de contactpagina.

Liefs Francis

Vergeet je niet in te schrijven voor mijn nieuwsbrief! Dat kan met de button hieronder:

---

---